Jak stosować zioła? Napar, odwar, macerat czy nalewka? Poznaj wszystkie sposoby przetwarzania ziół i przygotuj na ich bazie własne leki i kosmetyki roślinne.

PRADAWNA WIEDZA

Zioła to cenny dar matki natury, który wciąż jest eksplorowany, nauka wciąż odkrywa niezwykłe właściwości roślin. Okazuje się, że wiele z tych odkryć wykazuje podobieństwo do tradycyjnej wiedzy ludowej – dawni znachorzy i zielarki doskonale poruszali się w królestwie roślin, mimo braku dostępu do nowoczesnych laboratoriów i zaawansowanej wiedzy technologicznej.

Dziś na nowo zwracamy się ku naturze, warto jednak przy tym pamiętać, że zioła nie mają zupełnie zastąpić medycyny konwencjonalnej, stanowią jednak cenne i skuteczne wsparcie. Jak zatem stosować zioła i wykorzystać je na własny użytek?

jak stosować zioła ogrody piękna

JAK STOSOWAĆ ZIOŁA?

Aby zioła mogły skutecznie działać i rozwinąć pełnię swoich właściwości, muszą być przygotowane w takiej postaci, która zapewni jak najlepsze wchłonięcie składników leczniczych przez nasz organizm. Co więcej, niektóre rośliny zawierają związki rozpuszczalne w wodzie, inne – w alkoholu. A zatem jak stosować zioła, by odniosły zamierzony skutek?

jak stosować zioła ogrody piękna

NAPAR ZIOŁOWY

Napar ziołowy pozwala wydobyć z ziół substancje czynne do wyciągu wodnego. Przygotowujemy go w zasadzie tak, jak mocną herbatę, przy czym zioła nigdy nie powinny być gotowane, leczy jedynie zalane wrzącą wodą.

Napary przygotowuje się z ziół, których nie wolno gotować, gdyż w wyniku gotowania straciłyby cenne olejki lotne. Generalna zasada jest taka, że kwiaty i liście z reguły naparza się krócej, a korzenie dłużej.

Jak przygotować napar?

Odpowiednią ilość ziół – z reguły 1 łyżkę – zalewamy wrzątkiem, przykrywamy i pozostawiamy do naparzenia. Po 15 – 30 minutach odcedzamy i od razu pijemy. Napary powinno się popijać świeże, za każdym razem parzone na nowo. Dobrym pomysłem jest użycie termosu, dzięki czemu możemy popijać ciepłe zioła przez cały dzień.

Przykładowe zioła, z których przygotowuje się napar: rumianek, lawenda, rozmaryn, melisa, mięta, pokrzywa itd.

ODWAR ZIOŁOWY

Odwar powstaje w czasie gotowania i przygotowuje się go z surowców, z których trudno jest wyodrębnić substancje czynne: korzenie, łodygi, owoce, kora, nasiona. W trakcie przygotowywania odwaru traci się jednak sporo innych cennych składników leczniczych – np. olejki lotne.

Jak przygotować odwar?

Jak stosować zioła przygotowując odwar? Rozdrobniony surowiec zalewamy odpowiednią ilością wody o temperaturze pokojowej, starannie mieszamy i przykrywamy. Stawiamy na kuchence i gotujemy od 15 do 45 minut na słabym ogniu – woda nie powinna gwałtownie się gotować, jedynie delikatnie wrzeć.

Otrzymany odwar przecedzamy, a pozostały na sitku surowiec ponownie przelewamy wrzątkiem, uzupełniając odwar do przepisanej objętości – dzięki temu maksymalnie wykorzystamy cenne właściwości ziół.

Przykładowe zioła, z których przygotowujemy odwar: skrzyp polny, kora wierzby, kora brzozy itd.

jak stosować zioła ogrody piękna

WYCIĄGI ZIOŁOWE (MACERATY)

Maceraty (wyciągi ziołowe) są bardzo proste do przygotowania – wykorzystują jako rozpuszczalnik wodę. Do przygotowaniu wyciągu ziołowego przeznaczone są surowce twarde, na przykład korzenie i nasiona.

Jak przygotować wyciąg ziołowy (macerat)?

Odpowiednią ilość ziół zalewamy zimną, przegotowaną wodą, przykrywamy i pozostawiamy na kilka godzin – od 1/2 godziny do kilku godzin, czasem na całą noc (jednak nie dłużej niż 12 godzin). Po upływie wymaganego czasu macerat cedzimy przez sitko, a pozostały na sitku surowiec ponownie przelewamy wodą, uzupełniając macerat do pożądanej objętości.

Z jakich ziół przygotowuje się wyciągi ziołowe? Maceracje przyrządza się na przykład z korzenia żywokostu, mniszka, łopianu, prawoślazu, z nasion lnu.

jak stosować zioła ogrody piękna

NALEWKA ZIOŁOWA

Nalewka to alkoholowy (radziej wodny) wyciąg z rośliny.

Nalewki najczęściej przygotowuje się na alkoholu – niektóre rośliny (lub ich części) dopiero w alkoholu wydzielają swoje cenne substancje aktywne.

Jak przygotować nalewkę?

Jak stosować zioła, przygotowując nalewkę? 1 część surowca ziołowego zalewamy 5 częściami 70-procentowego alkoholu. Zioła wkładamy do szczelnie zamykanego naczynia, najlepiej z szeroką szyjką (dobrze sprawdzi się zwykły słoik). Po zalaniu ziół alkoholem w podanych wyżej proporcjach, odstawiamy je w ciepłe miejsce i co kilka dni silnie wstrząsamy, dla lepszej ekstrakcji składników.

Istnieją dwie szkoły postępowania:

  • Po 4-5 tygodniach nalewkę odcedzamy przez papierowy filtr do kawy i umieszczamy w ciemnych buteleczkach.
  • Po dwóch tygodniach nalewkę odcedzamy, dodajemy świeżego surowca i znowu odstawiamy na kolejne 2 tygodnie. Po 4-5 tygodniach nalewka jest gotowa do użycia – odcedzamy ją do buteleczek.

Gotową  nalewkę najlepiej umieścić w ciemnych, aptecznych buteleczkach, wyposażonych w kroplomierz, który umożliwi precyzyjne dozowanie produktu.

Przykładowe zioła, z jakich wytwarza się nalewki: właściwie wszystkie dostępne zioła.

jak stosować zioła ogrody piękna

SYROP ZIOŁOWY

Syropy to dość rzadko stosowana forma leku roślinnego, jest jednak warta uwagi – syrop chętnie akceptują dzieci, szczególnie te na bazie owoców

Jak przygotować syrop?

Ok. 60 g suszonych ziół zalewamy 1 szklanką wrzątku, przykrywamy i odstawiamy, do przestudzenia. Otrzymany napar przecedzamy, filtrując go przez papierowy filtr do kawy, podgrzewamy i rozpuszczamy w nim 1 szklankę cukru. Ponownie doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na słabym ogniu, do momentu, w którym syrop osiągnie konsystencję miodu. Gotowy syrop najlepiej umieścić w czystych, szczelnie zamykanych słoiczkach.

Rośliny, z których warto przygotować syrop to m.in. mniszek lekarski, szyszki sosny.

jak stosować zioła ogrody piękna

POZOSTAŁE PRODUKTY ZIOŁOWE

Wśród innych, nieco rzadziej stosowanych sposobów wykorzystania ziół, wyróżniamy:

  • Maść ziołowa. Dawniej sporządzana na bazie smalcu wieprzowego, w ilości 30 g ziół na 250 g smalcu: smalec podgrzewamy, dodajemy zioła i zagotowujemy, pozostawiamy na słabym ogniu przez 1/2 godziny, przecedzamy i umieszczamy w czystym słoiczku. Przechowujemy w lodówce. Zamiast smalcu możemy użyć kremu Nivea.
  • Sproszkowane zioła. Pozwala uzyskać mocno skoncentrowaną postać leku roślinnego, dlatego przed ich przyjęciem należy skonsultować się z lekarzem. Proszę bardzo prosto przygotować: suszone zioła umieszczamy w młynku i mielimy na miałki proszek.
  • Pozostałe sposoby wykorzystania ziół: płukanki, lotiony, okłady, kąpiele, inhalacje, parówki.

jak stosować zioła ogrody piękna

SPOŻYWANIE NA SUROWO

To oczywiście najbardziej oczywista i najłatwiejsza metoda jak stosować zioła:

  • na surowo możemy spożywać świeże liście ziół przyprawowych, dodając je do sałatek (np. melisa, estragon, bazylia)
  • można również wyciskać soki ze świeżych roślin i pić go (np. sok z młodej pokrzywy – doskonały do detoksykacji organizmu, wzmocnienia i regeneracji, leczenia anemii)
  • sok z wyciśniętych roślin można z powodzeniem stosować do leczenia: kurzajek – sok z jaskółczego ziela, ukąszeń owadów – sok z liścia babki.

jak stosować zioła ogrody piękna

Uwaga, zioła to nie zabawa (choć ich eksploracja to prawdziwa radość dla ciała i ducha) – przed zastosowaniem jakiejkolwiek metody należy skonsultować się ze swoim lekarzem.

Wszystkie powyższe porady mają charakter informacyjny, redakcja portalu nie bierze odpowiedzialności za ich zastosowanie.

Napisz komentarz